ប្រទេសអា​ស៊ីកណ្តាល​​ដែលមានអណ្តូងរ៉ែ​ចំនួន៥​,០០០គ្រោង​នឹ​ងពិភាក្សាអំពីការសា​ង​សង់រោងចក្រថាម​​ពលនុយក្លេអ៊ែរ​ជាមួយ​រុស្ស៊ី

ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីPutin ទៅកាន់កាហ្សាក់ស្ថាន ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងបង្ហាញពីការអភិវឌ្ឍន៍សំខាន់ៗនៅក្នុងឧស្សាហកម្មថាមពលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់និងទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៃប្រទេសអាស៊ីកណ្តាល។

ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោកVladimirPutinបានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកាហ្សាក់ស្ថាន នៅថ្ងៃទី២៧ខែវិច្ឆិកា។ រូបថត៖ Shutterstock

យោងតាម​​TASS កាលពីថ្ងៃទី ២៧ ខែវិច្ឆិកា ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោកVladimirPutinបានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានតបតាមការអញ្ជើញរបស់ប្រធានាធិបតីកាហ្សាក់ស្ថាន លោក Kassym-Jomart Tokayev។ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃដំណើរទស្សនកិច្ចនេះរុស្ស៊ីនិងកាហ្សាក់ស្ថាននឹងពិភាក្សាអំពីថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។យោងតាមកាសែត The Times of Central Asia (TCA) រដ្ឋមន្ត្រីថាមពលរបស់ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន លោក AlmasadamSatkaliyevបាននិយាយថាប្រទេសនេះបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីពិភាក្សាអំពីការសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ីនិងដៃគូសក្តានុពលផ្សេងទៀត។លោក Almasadam Satkaliyevបានសង្កត់ធ្ងន់ថាបញ្ហាថាមពលគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។តាមពិតកាហ្សាក់ស្ថានបានបង្កើតគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលមួយដើម្បីវាយតម្លៃសំណើពីអ្នកផ្គត់ផ្គង់ផ្សេងៗគ្នា ដោយឈរលើមូលដ្ឋានប្រកួតប្រជែង។លោក Roman Sklyar ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទីមួយនៃប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការបង្កើតក្រុមហ៊ុនបណ្តាក់ទុនរួមគ្នាអន្តរជាតិសម្រាប់គម្រោងនេះ។ពីមុនក្នុងខែកញ្ញាលោក Sklyar បាននិយាយថា ហានិភ័យនយោបាយនិងកង្វល់សុវត្ថិភាពនឹងត្រូវបានដោះស្រាយពេញមួយដំណើរការ។ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទីមួយនៃប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានក៏បានបញ្ជាក់ពីតម្រូវការក្នុងការរួមបញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យាទំនើបពីមេដឹកនាំពិភពលោកក្នុងវិស័យថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ថ្មីៗនេះ នៅថ្ងៃទី១៤ខែវិច្ឆិកា នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាហ្សាក់ស្ថានOlzhas Bektenov បានជួបជាមួយអគ្គនាយកនៃសាជីវកម្មថាមពលអាតូមិករដ្ឋរុស្ស៊ី (Rosatom)។កិច្ចប្រជុំនេះផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ បច្ចេកវិទ្យា quantum ឌីជីថលភាវូបនីយកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស។

ការសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅកាហ្សាក់ស្ថានទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំង

លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប្រជាមតិខែតុលាឆ្នាំ២០២៤បានបង្ហាញថា ៧១.២%នៃអ្នកបោះឆ្នោតកាហ្សាក់ស្ថានបានយល់ព្រមសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅក្នុងប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន។ រោងចក្រ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា​ជា​ដំណោះស្រាយ​ចំពោះ​ការ​ខ្វះខាត​អគ្គិសនី​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​កាន់តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ឡើង​ក្នុង​ប្រទេស​កាហ្សាក់ស្ថាន។ ស្វ័យភាពអគ្គិសនីនឹងជួយកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើការនាំចូលអគ្គិសនី និងសម្រេចបាននូវគោលដៅអព្យាក្រឹតភាពកាបូន។ជាងនេះទៅទៀត ការសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅកាហ្សាក់ស្ថានផ្តល់ឱកាសមួយដើម្បីធានាបាននូវការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីប្រកបដោយស្ថិរភាព និងការនាំចេញអតិរេកអគ្គិសនីក៏ដូចជាពង្រឹងទីតាំងថាមពលរបស់ប្រទេសនិងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើធ្យូងថ្ម។ប៉ុន្តែយោងទៅតាមអ្នកជំនាញ ការជ្រើសរើសដៃគូអន្តរជាតិដ៏មានសក្ដានុពលដូចជា Rosatom អាចនាំឱ្យកាហ្សាក់ស្ថានពឹងផ្អែកលើរុស្ស៊ី ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ធ្វើឱ្យមានការលំបាកក្នុងការរៀបចំប្រទេសជាដៃគូអព្យាក្រឹតដ៏មានសក្តានុពល អំណាចនិងអ្នកសម្រុះសម្រួលក្នុងជម្លោះ។បច្ចុប្បន្ននេះថាមពលរបស់ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានពឹងផ្អែកជាចម្បងលើរោងចក្រថាមពលកំដៅបច្ចេកវិទ្យាចាស់ដែលគ្រោងនឹងបរាជ័យក្នុងការបំពេញតម្រូវការរបស់ប្រជាជននិងសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងកើនឡើង។ យោងតាមអ្នកជំនាញការខ្វះខាតអគ្គិសនីត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់កំពុងអភិវឌ្ឍន៍។រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានទីតាំងនៅច្រាំងបឹង Balkhash ជិតភូមិ Ulken ដែលស្ទើរតែបោះបង់ចោល។ រដ្ឋាភិបាលកាហ្សាក់ស្ថានបានប៉ាន់ប្រមាណថាការចំណាយលើការសាងសង់រោងចក្រនឹងមានប្រហែល១០- ១២ពាន់លានដុល្លារ។បច្ចុប្បន្ននេះ ជាមួយនឹងម៉ាស៊ីនរ៉េអាក់ទ័រជាង២៦ក្នុងចំណោម៥៩ត្រូវបានសាងសង់នៅលើពិភពលោកដែលគ្រប់គ្រងដោយRosatomប្រទេសរុស្ស៊ីនៅតែត្រូវបានចាត់ទុកថាជាថាមពលនុយក្លេអ៊ែរដែលមិនអាចមើលរំលងបាន។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយយោងតាមRFE/RLកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់កាហ្សាក់ស្ថានជាមួយRosatomGroupរបស់រុស្ស៊ីនាំមកនូវបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនសម្រាប់ប្រទេសនេះ។ជាពិសេសទីមួយក្តីបារម្ភធំមួយកំពុងរងផលប៉ះពាល់ដោយការដាក់ទណ្ឌកម្មដោយសារភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងរុស្ស៊ីនិងលោកខាងលិច។ ទោះបីជា Rosatom មិនត្រូវបានដាក់ទណ្ឌកម្មដោយផ្ទាល់ក៏ដោយខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់របស់ក្រុមហ៊ុនត្រូវបានប៉ះពាល់ ដែលនាំឱ្យមានការពន្យារពេលក្នុងគម្រោង។ទី​២ ការ​ពឹង​លើ​រុ​ស្ស៊ី​សម្រាប់​ថាមពល​នុយ​ក្លេ​អ៊ែរ​អាច​បង្កើត​បាន​នូវ​សន្តិ​សុខ​និង​ទំនាក់ទំនង​នយោបាយ​យ៉ាង​ជិតស្និទ្ធ​។ទីបីការសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរមិនត្រឹមតែជាបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងពាក់ព័ន្ធនឹងសមត្ថភាពប្រតិបត្តិការ ថែរក្សា និងការពារផងដែរ។ដោយសារតែប្រទេសដែលជាម្ចាស់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរដែលសាងសង់ដោយរុស្ស៊ីប្រហែលជាត្រូវពឹងផ្អែកលើបច្ចេកទេស និងបច្ចេកវិទ្យាពីរុស្ស៊ីពេញមួយជីវិតរបស់រោងចក្រ។កាហ្សាក់ស្ថាន​ជា​ប្រទេស​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​សម្បូរ​ធនធាន​បំផុត​របស់​ពិភពលោក។តម្លៃសរុបនៃអណ្តូងរ៉ែប្រហែល៥,០០០ នៅកាហ្សាក់ស្ថានត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថាមានរហូតដល់រាប់សិបពាន់ពាន់លានដុល្លារ។ជាពិសេសកាហ្សាក់ស្ថានបច្ចុប្បន្នជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខមួយក្នុងពិភពលោកក្នុងទុនបម្រុងស័ង្កសី តង់ស្តែន និងបារីត។ ទីពីរនៅក្នុងប្រាក់, សំណនិងក្រូមីញ៉ូម, ទីបីនៅក្នុងទង់ដែងនិងហ្វ្លុយអូរីត( fluorit); ទី​បួន​នៅ​ក្នុង​ម៉ូលីប​ដិ​ន(molypden) ទី​ប្រាំមួយ​នៅ​មាស និង​ទី​ប្រាំបួន​​ប្រេង​៕ប្រភព Tass, AFP, RFE/RL, Britannica