មិត្ត​ភា​ពរុស្ស៊ី-តួក​គី​ស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់នៃ​​កា​របែក​បាក់

 ដោយទទួលស្វាគមន៍ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែននិងគាំទ្រស៊ុយអែតក្នុងអង្គការ ណាតូលោកErdogan អាចជំរុញទំនាក់ទំនងល្អរវាងតួកគីនិងរុស្ស៊ី ឱ្យឈានទៅដល់ការបែកបាក់។

លោកRecepTayyip Erdogan និង Vladimir Putin  Reuters/AFP/Getty/AP

នៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ីដែលជាកន្លែងដែលទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រធានាធិបតី Vladimir Putin និងប្រធានាធិបតីតួកគី Recep Tayyip Erdogan ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានតម្លៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏សំខាន់ ការព្រួយបារម្ភអំពីហានិភ័យនៃការរុញច្រានរបស់ទីក្រុងអង់ការ៉ាទៅកាន់លោកខាងលិចកំពុងកើនឡើង។ការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបទរបស់លោក Erdogan បានបង្ហាញឱ្យឃើញនៅពេលថ្មីៗនេះប្រទេសតួកគីទទួលស្វាគមន៍ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនលោក Volodymyr Zelensky សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកដំបូងរបស់លោកចាប់តាំងពីជម្លោះជាមួយរុស្ស៊ីបានផ្ទុះឡើង។ ក្នុងអំឡុងពេលជំនួបជាមួយលោក Zelensky ប្រធានាធិបតីErdoganបានកោតសរសើរចំពោះមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំង២សម្តែងការគាំទ្រចំពោះឯករាជ្យភាពរបស់អ៊ុយក្រែន ហើយបាននិយាយថា ក្រុងគៀវសមនឹងទទួលបានសមាជិកភាពរបស់ណាតូ។កាលពីថ្ងៃទី១០ខែកក្កដាលោកErdoganបានបន្តដោះស្រាយការវាយប្រហារជាយុទ្ធសាស្ត្រដល់រុស្ស៊ី នៅពេលដែលលោកបានបោះបង់ជំហរប្រឆាំងនឹងស៊ុយអែត ចូលរួមជាមួយអង្គការណាតូនៅមុនថ្ងៃបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់សម្ព័ន្ធភាពនៅប្រទេសលីទុយអានី។ទន្ទឹមនឹងនោះរុស្ស៊ីតែងតែគិតគូររារាំងណាតូពីការពង្រីកទៅទិសខាងកើតដែលជាចំណុចស្នូលនៃគោលនយោបាយសន្តិសុខរបស់ខ្លួន។ចំណាត់ការរបស់តួកគីដើម្បីបង្ហាញថាវាកាន់តែជិតស្និទ្ធនិងកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយលោកខាងលិចបានធ្វើឱ្យមនុស្សជាច្រើនចោទជាសំណួរថាតើយុទ្ធនាការនៅអ៊ុយក្រែនកំពុងធ្វើឱ្យខូចទំនាក់ទំនងដ៏មានតម្លៃបំផុតមួយរបស់ទីក្រុងម៉ូស្គូដែរឬទេ។ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរវាងលោកPutinនិងលោក Erdoganបានចូលរួមចំណែកជួយរុស្ស៊ីទប់ទល់នឹងទណ្ឌកម្មលោកខាងលិចជាបន្តបន្ទាប់។ វិមានក្រឹមឡាំងក៏មើលឃើញថានេះជាភស្តុតាងដែលបង្ហាញថាលោកប្រធានាធិបតីPutinនៅតែរក្សាឥទ្ធិពលសកលជាមួយមិត្តដ៏មានឥទ្ធិពល។នៅពេលដែលលោកPutinប្រឈមមុខនឹងការបះបោររបស់ Wagner កាលពីខែមុន លោក Erdogan បានអំពាវនាវឱ្យបង្ហាញ "ការគាំទ្រពេញលេញ" របស់លោកចំពោះមេដឹកនាំរុស្ស៊ី ។នេះបើយោងតាមវិមានក្រឹមឡាំង។ កាលពីខែឧសភា មេដឹកនាំរុស្ស៊ីបានអបអរសាទរយ៉ាងខ្លីបន្ទាប់ពីលោក Erdogan ទទួលជ័យជម្នះក្នុងការបោះឆ្នោតដោយហៅមេដឹកនាំតួកគីថាជា "មិត្តជិតស្និទ្ធ" ។ប៉ុន្តែ​ចំណង​មិត្តភាព​នេះ​មាន​ភាព​ច្របូកច្របល់​ឥត​ឈប់ឈរ​នាពេល​ថ្មីៗ​នេះ។ ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រធានាធិបតី Zelensky កាល​ពី​ចុង​សប្តាហ៍​មុន លោក Erdogan ក៏​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ដោះលែង​មេ​បញ្ជាការ​៥​នាក់​នៃ​កងវរសេនាតូច Azov ដែល​ជា​កង​កម្លាំង​អ៊ុយក្រែន​ដែល​បាន​វាយ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​ក្នុង​ទីក្រុង Mariupol កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន។ ចំណាត់ការនេះបានទាក់ទាញការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីវិមានក្រឹមឡាំង នៅពេលដែលលោក Viktor Bondarev ប្រធានគណៈកម្មាធិការការពារ និងសន្តិសុខនៃព្រឹទ្ធសភារុស្ស៊ីបានចោទប្រកាន់តួកគីពីបទ “ចាក់ពីក្រោយខ្នង”។កំហឹងរបស់រុស្ស៊ីនៅតែបន្តកើនឡើងជាមួយនឹងចលនាគាំទ្រអ៊ុយក្រែនផ្សេងទៀតរបស់តួកគី។ យោងតាមការិយាល័យរបស់ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន Zelensky និង Erdoganបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឧស្សាហកម្មជាយុទ្ធសាស្ត្រ រួមទាំងការផលិតយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក (UAV) ។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឧស្សាហកម្មយុទ្ធសាស្ត្រអ៊ុយក្រែន កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនការពារជាតិតួកគី Baykar បានចាប់ផ្តើមសាងសង់រោងចក្រ Bayraktar UAV នៅអ៊ុយក្រែន។សមាជិកព្រឹទ្ធសភារុស្ស៊ីBondarevបានត្អូញត្អែរអំពីចំណាត់ការថ្មីៗរបស់ទីក្រុងអង់ការ៉ាថា"តួកគីកំពុងផ្លាស់ប្តូរបន្តិចម្តងៗពីអព្យាក្រឹតទៅភាពមិនរាក់ទាក់"។អ្នកវិភាគរុស្ស៊ីលោកSergeiMarkovបាននិយាយថាការសម្រេចចិត្តរបស់លោក Erdogan ក្នុងការប្រគល់មេបញ្ជាការកងវរសេនាតូច Azov ទៅកាន់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន "បានធ្វើឱ្យប្រទេសរុស្ស៊ីទាំងអស់ភ្ញាក់ផ្អើល" ខណៈដែលទីក្រុងម៉ូស្គូចាត់ទុកកងវរសេនាតូចថាជា"និមិត្តរូបនៃពួកណាស៊ីនិយមអ៊ុយក្រែន" និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងប្រជាជនរុស្ស៊ី។លោក Markov បានបន្ថែមថាទំនាក់ទំនងជាក់ស្តែងរវាងទីក្រុងម៉ូស្គូ និងទីក្រុងអង់ការ៉ាទំនងជាមិនអាចបំបែកបានបន្ទាប់ពីឧបទ្ទវហេតុនេះ «ប៉ុន្តែលែងមានទំនុកចិត្តរវាងមេដឹកនាំទាំង២»។ការមិនពេញចិត្តរបស់វិមានក្រឹមឡាំងចំពោះការសម្រេចចិត្តដោះលែងអ្នកទោសគឺជាការឆ្លើយតបជាសាធារណៈខ្លាំងបំផុត។ អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រឹមឡាំង លោក Dmitry Peskov បាននិយាយថា នេះគឺជាការរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងផ្លាស់ប្តូរអ្នកទោស ដោយនិយាយថា រុស្ស៊ីបានស្នើសុំឱ្យតួកគី សម្រាប់ការពន្យល់មួយ អំឡុងពេលការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទរវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃប្រទេសទាំង២ កាលពីថ្ងៃទី៩ខែកក្កដា។ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភសម្រាប់ទីក្រុងម៉ូស្គូគឺការអត្ថាធិប្បាយនាពេលថ្មីៗនេះដោយអ្នកនាំពាក្យអគ្គសេនាធិការអ៊ុយក្រែនលោកOleksiyGromovថាទីក្រុងគៀវកំពុងរំពឹងថានឹងទទួលបានម៉ាស៊ីនបាញ់ដោយខ្លួនឯង T-155 Firtina ពីប្រទេសតួកគី។ ទីក្រុងអង់ការ៉ា មិនបានបញ្ជាក់ព័ត៌មាននេះទេ។ប្រសិនបើតួកគីផ្គត់ផ្គង់ម៉ាស៊ីនបាញ់ដោយខ្លួនឯង T-155 Firtina ដល់អ៊ុយក្រែន "នេះមានន័យថាការផ្លាស់ប្តូរគុណភាពបានកើតឡើងនៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសតួកគីទាក់ទងនឹងជម្លោះរុស្ស៊ី - អ៊ុយក្រែន" ។នេះបើយោងតាមវិចារណកថារបស់កាសែតរុស្ស៊ី Nezavisimaya Gazeta។Peskovបានព្យាយាមមើលស្រាលការខកចិត្តរបស់ទីក្រុងម៉ូស្គូចំពោះការគាំទ្ររបស់ទីក្រុងអង់ការ៉ាសម្រាប់ការចូលជាសមាជិករបស់ប្រទេសស៊ុយអែតដោយនិយាយថាប្រទេសរុស្ស៊ីយល់ពីកាតព្វកិច្ចរបស់តួកគីនៅក្នុងអង្គការណាតូ។បាននិយាយនៅថ្ងៃទី១១ខែកក្កដាថា"រឿងនេះមិនដែលមានអាថ៌កំបាំងរវាងពួកយើងទេ។ យើងក៏មិនដែលមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លាំងពេកអំពីរឿងនេះដែរ" លោក Peskov បានបន្ថែមថារុស្ស៊ីនឹងបន្តស្វែងរកផលប្រយោជន៍រួមសំខាន់ៗជាមួយប្រទេសទាំង២។តួកគី និងរុស្ស៊ីមានភាគីផ្ទុយគ្នានៅក្នុងជម្លោះស៊ីរី និងលីប៊ី ។ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេនៅតែជិតស្និទ្ធទោះបីជាភាពតានតឹងរវាងទីក្រុងម៉ូស្គូនិងណាតូកើនឡើងក៏ដោយ។សារៈសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងការនាំចេញរបស់ប្រទេសតួកគីទៅកាន់ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលបានកើនឡើងពី២.៦ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងឆមាសទី១នៃឆ្នាំមុនដល់៤.៩ពាន់លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំនេះ។ ការ​នាំចូល​ប្រេង​ពី​រុស្ស៊ី​ក៏​បាន​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២២។ តួកគី​បាន​បដិសេធ​មិន​ចូល​រួម​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​របស់​លោកខាងលិច​ប្រឆាំង​នឹង​រុស្ស៊ី។មុនការបោះឆ្នោតក្នុងខែឧសភា លោក Erdogan បានទទួលជំនួយពីទីក្រុងម៉ូស្គូ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្នុងស្រុក ដោយក្រុមហ៊ុនឧស្ម័នរដ្ឋរុស្ស៊ី Gazprom បានពន្យារពេលការបង់ប្រាក់ចំនួន ៦០០លានដុល្លារដល់ទីក្រុងអង់ការ៉ារហូតដល់ឆ្នាំ២០២៤។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៊ីទំនងជាមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជួយតួកគីឱ្យយកឈ្នះលើបញ្ហានៃសេដ្ឋកិច្ចដែលស្ថិតក្នុងគែមនៃវិបត្តិនោះទេ។ យោងតាមទិន្នន័យរបស់រដ្ឋាភិបាលបានឱ្យដឹងថាទោះបីជាមានការបង្កើនពាណិជ្ជកម្មជាមួយរុស្ស៊ីក៏ដោយការនាំចេញរបស់ប្រទេសតួកគីក្នុងខែមិថុនាបានធ្លាក់ចុះ១០.៥% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំមកត្រឹម២០.៩ពាន់លានដុល្លារ។ការ​ពិត​នេះ​អាច​ជា​កម្លាំង​ជំរុញ​ឱ្យ​លោក Erdogan ស្វែងរក​ការ​បន្ត​ទំនាក់​ទំនង​កាន់​តែ​ប្រសើរ​ជាមួយ​លោក​ខាង​លិច។ កាលពីថ្ងៃទី១០ខែកក្កដា លោកបានអំពាវនាវដល់សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ឱ្យ "ត្រួសត្រាយផ្លូវ" សម្រាប់ប្រទេសតួកគីដើម្បីចូលរួមជាមួយប្លុកនេះបន្ទាប់ពីពាក្យសុំចូលរួមប្លុកនេះត្រូវបានពន្យារពេលចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៩ ។លោក Evren Balta សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យ Ozyegin ក្នុងទីក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុលបាននិយាយថា វាលឿនពេកក្នុងការនិយាយថា ប្រទេសតួកគីកំពុងងាកទៅរកលោកខាងលិចទាំងស្រុង។អ្នកជំនាញនេះបាននិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរនាពេលថ្មីៗនេះរបស់ប្រធានាធិបតី Erdogan អាចជាការគណនាជាក់ស្តែងមួយដើម្បីសម្របខ្លួនទៅនឹងកាលៈទេសៈដែលផ្លាស់ប្តូររួមទាំងតម្រូវការក្នុងការទាក់ទាញការវិនិយោគនៅពេលដែលប្រទេសនេះកំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។យោងតាមលោកស្រី Balta បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសតួកគីបាន"ធ្វើឱ្យមានលក្ខណៈធម្មតា"នូវគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ដោយឈានដល់គូប្រជែងដូចជាក្រិក អ៊ីស្រាអែលនិងរដ្ឋឈូងសមុទ្រជាច្រើន។ បច្ចុប្បន្នប្រទេសតួកគីកំពុងស្វែងរកការផ្សព្វផ្សាយកិច្ចព្រមព្រៀង២០ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីទិញយន្តហោះចម្បាំង F-16 ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាការលើកទឹកចិត្តដ៏សំខាន់សម្រាប់លោក Erdoganក្នុងការទម្លាក់ការប្រឆាំងរបស់លោកចំពោះប្រទេសស៊ុយអែតដែលចូលរួមជាមួយអង្គការណាតូ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Timur Kuran សេដ្ឋវិទូ និងជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យ Duke បាននិយាយថា "ការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់ Erdogan ដើម្បីនាំប្រទេសតួកគីត្រឡប់ទៅលោកខាងលិចវិញ"អាចបង្ហាញពីរយៈពេលដ៏ឆ្ងាយមួយចាកចេញពីប្រទេសរុស្ស៊ី។លោក Kuran បានសរសេរនៅលើ Twitterថា "ចំណុចសំខាន់នេះអាចជាយុទ្ធសាស្ត្រ ព្រោះជំហរអរិភាពរបស់គាត់ចំពោះលោកខាងលិចត្រូវបានគេស្គាល់យ៉ាងច្បាស់" Kuran បានសរសេរនៅលើ Twitter ។ប៉ុន្តែបានបន្ថែមថា វាក៏អាចត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងរយៈពេលវែង ប្រសិនបើតួកគី ទទួលបានការវិនិយោគច្រើនពីលោកខាងលិច។នៅទីក្រុងម៉ូស្គូមនុស្សជាច្រើននៅតែជឿថាបំណងប្រាថ្នារបស់លោក Erdogan ក្នុងការទប់ទល់នឹងការត្រួតត្រារបស់លោកខាងលិច គឺជាកាភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏សំខាន់ដែលរុស្ស៊ីមិនចង់បោះបង់ចោល។ Peskovបានព្យាយាមសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើការបិទទ្វាររបស់សហភាពអឺរ៉ុបចំពោះទីក្រុងអង់ការ៉ា។លោកបាននិយាយថា "គ្មាននរណាម្នាក់ចង់ឃើញ តួកគីនៅអឺរ៉ុបទេ"។"ដៃគូតួកគីរបស់យើងមិនគួរស្ថិតនៅក្រោមការបំភាន់ណាមួយអំពីរឿងនោះទេ"។វិមានក្រឹមឡាំងឱ្យតម្លៃលើទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយលោកErdogan។ប៉ុន្តែអ្នកជាតិនិយមរុស្ស៊ីកាន់តែមានការសង្ស័យចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំតួកគី។"តើ Erdogan ជាអ្វីសម្រាប់យើង? សម្ព័ន្ធមិត្ត? មិត្ត? ទេគាត់មិនមែនទេ។តួកគីគ្រាន់តែជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រហើយពួកគេកំពុងតាមរកគោលដៅរបស់ពួកគេ។ដូច្នេះរុស្ស៊ីមិនគួរគិតច្រើនទេ។ អ្នកកាសែតទូរទស្សន៍រុស្ស៊ី និងជាអ្នកសរសេរប្លុកយោធា Andrey Medvedev ៕ប្រភពWashington Post