ភាគីជម្លោះ​​ស៊ូដង់​ប​រាជ័​យក្នុងការ​ឈាន​​ដល់ប​ទឈ​ប់បាញ់

ភាគីជម្លោះនៅស៊ូដង់បានចុះហត្ថលេខាលើការសន្យាអំពីគោលការណ៍មនុស្សធម៌នៅក្នុងជម្លោះដែលកំពុងកើនឡើង។ប៉ុន្តែមិនទាន់ឈានដល់បទឈប់បាញ់នៅឡើយ។តំណាងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធស៊ូដង់(SAF) និងក្រុម paramilitary Support Forces (RSF) កាលពីថ្ងៃទី១១ឧសភា បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនៅទីក្រុងJeddahអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ខណៈការចរចានៅតែបន្ត។ ទាំងនេះគឺជាភាគីទាំង២នៅក្នុងជម្លោះដែលបានអូសបន្លាយរយៈពេលជិត១ខែនៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ដែលបានបណ្តាលឲ្យមនុស្សជាង៧៥០នាក់ស្លាប់ និងរាប់ពាន់នាក់ត្រូវភៀសខ្លួន។កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានសរសេរថា "យើងបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើងក្នុងការការពារជនស៊ីវិលគ្រប់ពេលវេលារួមទាំងអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេឆ្លងកាត់ដោយសុវត្ថិភាពដើម្បីចាកចេញពីតំបន់សង្រ្គាមដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានស្ម័គ្រចិត្តក្នុងទិសដៅនៃការជ្រើសរើសរបស់ពួកគេ"។បទប្បញ្ញត្តិរួមនឹងអនុញ្ញាតឱ្យមានជំនួយមនុស្សធម៌ដែលត្រូវការច្រើនបន្ទាប់ពីការលួចប្លន់និងការវាយប្រហារលើជំនួយនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វ្រិក។កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏អំពាវនាវឱ្យមានការស្ដារឡើងវិញនូវអគ្គិសនី ទឹក និងសេវាមូលដ្ឋានផ្សេងទៀតដកកងកម្លាំងសន្តិសុខចេញពីមន្ទីរពេទ្យ និងបញ្ចុះសពអ្នកស្លាប់។តំណាងរបស់មេបញ្ជាការ SAF លោក Abdel Fattah al-Burhan និងមេដឹកនាំ RSF Mohamed Hamdan Daglo បានជួបប្រជុំគ្នានៅទីក្រុង Jeddah ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៦ខែឧសភា ដើម្បីធ្វើការចរចាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ភាគី​ទាំង២បាន​យល់​ព្រម​ជា​លើក​ដំបូង​អំពី​របៀប​ត្រួត​ពិនិត្យ​បទ​ឈប់​បាញ់។មន្ត្រីអាមេរិកម្នាក់ដែលចូលរួមក្នុងការចរចាបាននិយាយថា សំណើនេះគឺដើម្បីបង្កើតបទឈប់បាញ់ថ្មីរយៈពេល១០ថ្ងៃដែលនឹងនាំឱ្យមានការចរចារយៈពេលវែងដើម្បីបញ្ចប់ការប្រយុទ្ធគ្នា។មន្ត្រីរូបនេះបាននិយាយក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា"នេះមិនមែនជាបទឈប់បាញ់ទេ។ នេះគ្រាន់តែជាការបញ្ជាក់អំពីកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកគេក្រោមច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិជាពិសេសទាក់ទងនឹងការព្យាបាលជនស៊ីវិលនិងការបង្កើតកន្លែងសម្រាប់សកម្មភាពមនុស្សធម៌" ។"យើងសង្ឃឹមយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នថា ឆន្ទៈរបស់ពួកគេក្នុងការចុះហត្ថលេខាលើឯកសារនេះនឹងបង្កើតការលើកទឹកចិត្តមួយចំនួនសម្រាប់ពួកគេក្នុងការបង្កើតកន្លែងសម្រាប់ផ្តល់ជំនួយសង្គ្រោះ"។ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ លោក​ស្រី​បាន​និយាយ​ថា ភាគី​ទាំង​២នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​នៅ​ឡើយ​ក្នុង​ការ​ពិភាក្សា។មន្ត្រីអាមេរិកបាននិយាយថាការចរចាគឺ "ពិបាកណាស់"ហើយបានទទួលស្គាល់ថាភាគីទាំង២អាចមានហេតុផលអាក្រក់តាមរយៈការត្រួតពិនិត្យបទឈប់បាញ់។លោក​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​ដោយ​ស្មោះត្រង់ ភាគី​ទាំង​២សង្ឃឹម​ថា​ភាគី​ម្ខាង​ទៀត​នឹង​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា​ជា​ការ​រំលោភ​បទ​ឈប់​បាញ់​»។យ៉ាងហោចណាស់បុគ្គលិកជំនួយចំនួន ១៨នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ចាប់តាំងពីការប្រយុទ្ធគ្នាបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា។ទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបានប្រកាសផ្អាកប្រតិបត្តិការនៅក្នុងរដ្ឋធានី Khartoum និង Darfur ដោយសារតែការប្រយុទ្ធគ្នា។ពួក​គេ​បន្ត​ធ្វើ​ការ​ក្នុង​តំបន់​មួយ​ចំនួន ។ប៉ុន្តែ​និយាយ​ថាពួក​គេ​នៅ​តែ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​អំពើ​ហិង្សា។កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនិយាយថា អាហារមានតម្លៃរាប់លានដុល្លារត្រូវបានប្លន់នៅទីក្រុង Khartoum។ជម្លោះនេះបានផ្ទុះឡើងនៅពេលដែលកងកម្លាំងប៉ារ៉ាយោធាដែលបង្កើត និងបណ្តុះបណ្តាលដោយអតីតប្រធានាធិបតី Omar al-Bashir ត្រូវបានស្នើសុំឱ្យបញ្ចូលគ្នាទៅជាកងទ័ពធម្មតាដើម្បីសម្រួលដល់ការផ្លាស់ប្តូរទៅជាការគ្រប់គ្រងស៊ីវិល។ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានបដិសេធឡើយ។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ផ្អាក​បទ​ឈប់​បាញ់​បណ្ដោះ​អាសន្ន ហើយ​កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន​បាន​គំរាម​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​ភាគី​ជម្លោះ​បន្ទាប់​ពី​បទ​ឈប់​បាញ់​បាន​ផុត​កំណត់។ប្រទេសស៊ូដង់ ស្ថិតនៅភាគឦសាននៃទ្វីបអាហ្រ្វិក ជាប់ព្រំដែនសមុទ្រក្រហមដែលមានប្រជាជនជិត៤៨លាននាក់។ នេះគឺជាដីដែលសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិដែលស្ថិតនៅចន្លោះតំបន់អនុសាហារ៉ានិងមជ្ឈិមបូព៌ា។ប៉ុន្តែជម្លោះឥតឈប់ឈរបានធ្វើឱ្យប្រទេសស៊ូដង់មានការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។នៅពេលដែលស៊ូដង់ខាងត្បូងបានបំបែកចេញពីស៊ូដង់ទៅជាប្រទេសឯករាជ្យក្នុងឆ្នាំ២០១១ស៊ូដង់បានបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលប្រេងដ៏ធំដែលមានចំនួនជាង៩៥% នៃការនាំចេញរបស់ខ្លួន។ ភាពតក់ស្លុតនោះបានបណ្តាលឱ្យមានអតិផរណាខ្ពស់ដែលរួមផ្សំជាមួយនឹងការកើនឡើងតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈបានបង្កឱ្យមានរលកនៃការតវ៉ាដ៏ហិង្សាក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែអាក្រក់បានជំរុញឱ្យកងទ័ពស៊ូដង់ក្នុងខែមេសាឆ្នាំ ២០១៩ផ្តួលរំលំប្រធានាធិបតី Omar al-Bashir ដែលបានគ្រប់គ្រងប្រទេសចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ហើយត្រូវបានរិះគន់ម្តងហើយម្តងទៀតពីលោកខាងលិច។ RSF បានគាំទ្រកងទ័ពនៅក្នុងរដ្ឋប្រហារ។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋប្រហារនេះត្រូវបានជួបជាមួយនឹងក្រុមប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំង ដោយបង្ខំឱ្យកងទ័ពស៊ូដង់ទទួលយកការចែករំលែកអំណាចជាមួយកងកម្លាំងស៊ីវិលតាមរយៈគំរូក្រុមប្រឹក្សាអធិបតេយ្យជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីបណ្តោះអាសន្ន Abdalla Hamdok ។កងទ័ពស៊ូដង់បានបន្តផ្ដួលរំលំ Hamdok នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ហើយឧត្តមសេនីយ៍ Abdel-Fattah Burhan ដែលជាមេបញ្ជាការកងទ័ពបានក្លាយជាអ្នកមានឥទ្ធិពលបំផុតនៅក្នុងប្រទេសដែលដឹកនាំរបបយោធា៕ប្រភពAFP

ផ្សែង​ហុយ​ឡើង​ដោយ​សារ​ការ​វាយ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋធានី Khartoum ប្រទេស​ស៊ូដង់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ឧសភា។ រូបថត៖ AFP