ជម្លោះ​អ៊ុ​យក្រែន​លើក​​ឋានៈ​ប្រធានា​ធិបតី​តួកគី

 ជម្លោះរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែនបានធ្វើឱ្យពិភពលោកមានអស្ថិរភាពក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមក។ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រទេសតួកគីប្រធានាធិបតី Erdogan កំពុងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនពីវា។សម្រាប់​លោក​ប្រធានាធិបតី Recep Tayyip Erdogan ទំនាក់ទំនង​ពិសេស​របស់​លោក​ទាំង​នៅ​អឺរ៉ុប និង​រុស្ស៊ី​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​តួកគី​ក្លាយជា​មហាអំណាច​មួយ​ក្នុង​កិច្ចប្រឹងប្រែង​សម្រុះសម្រួល។លោកIlnurCevikទីប្រឹក្សាគោលនយោបាយការបរទេសជាន់ខ្ពស់របស់ប្រធានាធិបតី Erdogan បាននិយាយថា "យើងបានសម្រេចចិត្តថាយើងគួរតែក្លាយជាឈ្មួញកណ្តាលអំណាច" ដោយសំដៅលើការពិភាក្សារបស់មន្ត្រីតួកគីកាលពីដើមឆ្នាំមុន នៅពេលដែលរុស្ស៊ីបានបរាជ័យក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បី "វាយបានលឿននិងឈ្នះយ៉ាងឆាប់រហ័ស"នៅអ៊ុយក្រែន។ ភាគីទាំង២បន្តការចរចា។"មនុស្សគ្រប់គ្នាដឹងថានេះជាពេលវេលារបស់យើង"។ជម្លោះ​អ៊ុយក្រែន​បាន​ផ្ទុះ​ឡើង​នៅ​ពេល​ដែល​លោកErdogan ប្រឈម​មុខ​នឹ​ង​ហានិភ័យ​នយោបាយ​ជា​ច្រើន។ការវាយតម្លៃការយល់ព្រមរបស់លោកនៅក្នុងការស្ទង់មតិបានធ្លាក់ចុះដោយសារការមិនសប្បាយចិត្តក្នុងស្រុកជុំវិញវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចកើនឡើង។សញ្ញាដំបូងនៃចំណុចរបត់របស់លោកErdoganបានកើតឡើងនៅដើមសប្តាហ៍នៃសង្រ្គាម នៅពេលដែលយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកអត្តឃាត Bayraktar TB-2 ផលិតនៅប្រទេសតួកគី បានស្ទាក់វាយឆ្មក់ម្តងហើយម្តងទៀតនូវក្បួនរថយន្តយោធារបស់រុស្ស៊ី ដោយជួយអ៊ុយក្រែនទប់ទល់ការវាយប្រហារលើទីក្រុងគៀវ។ រូបភាពនៃការវាយឆ្មក់យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក Bayraktar បានក្លាយជានិមិត្តរូបនៃការតស៊ូរបស់អ៊ុយក្រែន។យន្តហោះចម្បាំង BayraktarUAVsភ្លាមៗបានជួយលើកកំពស់ទីតាំងរបស់ប្រទេសតួកគីក្នុងឆាកអន្តរជាតិដែលបានចុះខ្សោយក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ សមាជិកសភាអាមេរិកបានអំពាវនាវឱ្យទីក្រុងអង់ការ៉ាបញ្ជូនUAVs បន្ថែមទៀតទៅកាន់អ៊ុយក្រែន។ទោះបីជាប្រាក់ចំណេញដែលតួកគីរកបានមានចំនួនតិចតួចក៏ដោយដោយសារតែយន្តហោះ Bayraktar UAV មានតម្លៃត្រឹមតែ៥លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុង១គ្រឿងវាបានរួមចំណែកដល់ការលើកកម្ពស់ឧស្សាហកម្មអាវុធរបស់ទីក្រុងអង់ការ៉ា។នៅពេលដែលរុស្ស៊ីជាប់គាំងក្នុងការប៉ុនប៉ងរបស់ខ្លួនដើម្បីឡោមព័ទ្ធទីក្រុងគៀវក្នុងខែមីនាឆ្នាំ ២០២២មន្ត្រីតួកគីបានឃើញឱកាសមួយក្នុងការសម្រុះសម្រួលរវាងរុស្ស៊ី អ៊ុយក្រែននិងលោកខាងលិច។ចាប់តាំងពីពេលដ៏សំខាន់នោះមក លោកប្រធានាធិបតីErdoganបានទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីតួនាទីការទូតរបស់លោក។ថ្លែងទៅកាន់ប្រធានាធិបតីVladimirPutinជាច្រើនដងក្នុង១ខែ លោក Erdogan បានជំរុញឱ្យរុស្ស៊ីទទួលយកការចរចាសន្តិភាព ខណៈពេលដែលជួយកាត់បន្ថយភាពឯកោរបស់វិមានក្រឹមឡាំង និងបន្ទន់ឥទ្ធិពលនៃទណ្ឌកម្មរបស់លោកខាងលិច។មេដឹកនាំតួកគីក៏បានពិភាក្សាជាទៀងទាត់ជាមួយប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនលោក Volodymyr Zelensky ។ ឡោកបានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅអ៊ុយក្រែនពីរបីសប្តាហ៍មុនពេលមានជម្លោះហើយម្តងទៀតកាលពីខែសីហាឆ្នាំមុនដែលជួយឱ្យមានការជឿទុកចិត្តពីមន្ត្រីអ៊ុយក្រែន។សមត្ថភាពរបស់លោកក្នុងការសន្ទនាជាមួយគ្រប់ភាគីបានជួយឱ្យប្រធានាធិបតីតួកគីទទួលបានតំណែងជាអ្នកសម្រុះសម្រួលសម្រាប់របកគំហើញការទូតជាច្រើននៅពាក់កណ្តាលជម្លោះរួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងដើម្បីបើកកំពង់ផែសមុទ្រខ្មៅរបស់អ៊ុយក្រែនឡើងវិញដើម្បីបន្តការនាំចេញគ្រាប់ធញ្ញជាតិនិងការផ្លាស់ប្តូរអ្នកទោសរាប់រយនាក់រវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន។ប្រធានាធិបតីPutinហាក់ដូចជាមើលឃើញថាលោក Erdoganជាដៃគូដែលអាចធ្វើទៅបានក្នុងគោលដៅរបស់លោកក្នុងការធ្វើឱ្យសម្ព័ន្ធភាពយោធាលោកខាងលិចចុះខ្សោយ។នេះបើយោងតាមអតីតមន្ត្រីតួកគី។តួកគីមានជម្លោះជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អង្គការណាតូជាយូរមកហើយ។ជាពិសេសនៅពេលដែលទីក្រុងអង់ការ៉ាបានរារាំងការប៉ុនប៉ងរបស់ហ្វាំងឡង់និងស៊ុយអែតដើម្បីចូលរួមសម្ព័ន្ធភាពនេះ។លោក Aydin Sezgin អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតស៊ុយអែតប្រចាំនៅទីក្រុងម៉ូស្គូបាននិយាយថា "ជាមួយនឹងលោកErdoganអ្នកតែងតែអាចបង្កើតការប្រេះឆានៅក្នុងអង្គការណាតូនិងក្នុងសាមគ្គីភាពនៃលោកខាងលិច" ។មន្ត្រីតួកគីនិយាយថា លោកPutinឲ្យតម្លៃលើទំនាក់ទំនងរបស់លោកជាមួយលោក Erdogan ។ លោកIlnurCevikទីប្រឹក្សាគោលនយោបាយការបរទេសជាន់ខ្ពស់របស់ប្រធានាធិបតីErdoganបាននិយាយថា"វាជាទំនាក់ទំនងដ៏គួរឱ្យទុកចិត្តដែលពួកគេបានកសាងឡើងក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។ខ្ញុំឃើញលោក PutinមើលឃើញលោកErdoganជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃនៅក្នុងប្រទេសតួកគី"។កង្វះសំឡេងរបស់លោកPutin រិះគន់តួកគីជុំវិញសិទ្ធិមនុស្ស គឺជាគន្លឹះនៃទំនាក់ទំនងដ៏កក់ក្តៅរបស់ពួកគេ។នេះបើយោងតាមមនុស្សជិតស្និទ្ធនឹងទំនាក់ទំនង។លោកHuseyinDiriozអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតតួកគីប្រចាំនៅប្រទេសរុស្ស៊ីបាននិយាយថា"លោកPutinមិនបានរិះគន់ទេ ខណៈដែលមិត្តលោកខាងលិចមួយចំនួនរបស់យើងបានថ្កោលទោសដោយផ្ទាល់ចំពោះប្រធានាធិបតីErdogan"។ការគំរាមកំហែងរារាំងប្រទេសហ្វាំងឡង់និងស៊ុយអែតពីការចូលជាសមាជិកអង្គការណាតូក៏បង្ហាញពីជំហររបស់ប្រទេសតួកគីក្នុងសម្ព័ន្ធភាពលោកខាងលិចផងដែរ។ ដោយចោទប្រកាន់ប្រទេសទាំង២ថាកំពុងកាន់កាប់កងកម្លាំងឃឺដ ដែលទីក្រុងអង់ការ៉ាចាត់ទុកថាជាអង្គការភេរវករលោក Erdogan បាននឹងកំពុងជំរុញការទាមទាររបស់លោកអស់រយៈពេលជាច្រើនសប្តាហ៍។កិច្ចព្រមព្រៀងបឋមបានជំរុញឱ្យស៊ុយអែតធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីពង្រឹងច្បាប់ប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មរបស់ខ្លួននិងធ្វើបត្យាប័នជនសង្ស័យ២នាក់ទៅកាន់ប្រទេសតួកគី។ប៉ុន្តែមិនទាន់ទទួលបានភ្លើងខៀវពីទីក្រុងអង់ការ៉ានៅឡើយ។កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏បានជួយលោក Erdogan រៀបចំកិច្ចប្រជុំមួយនៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អង្គការណាតូកាលពីឆ្នាំមុននៅទីក្រុងម៉ាឌ្រីដជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Joe Biden ដែលក្នុងអំឡុងពេលយុទ្ធនាការនេះបាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែគាំទ្រគូប្រជែងការបោះឆ្នោតរបស់លោកErdogan ។ រដ្ឋបាលលោក Biden ក៏សង្ឃឹមថានឹងប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងលក់យន្តហោះចម្បាំង F-16ទៅកាន់ប្រទេសតួកគីជាថ្នូរនឹងការអនុម័តដើម្បីពង្រីកសម្ព័ន្ធភាពណាតូ។អ្នកវិភាគនិយាយថាលោកErdoganអាចទទួលបានអ្វីដែលលោកចង់បាន៖ឥទ្ធិពលលើមេដឹកនាំលោកខាងលិចនិងឱកាសដើម្បីឈ្នះការគាំទ្រនៅផ្ទះមុនការបោះឆ្នោត។ ជំហរដ៏តឹងតែងរបស់លោកប្រឆាំងនឹងស៊ុយអែតត្រូវបានស្វាគមន៍ដោយសាធារណជនរួមទាំងដោយអតីតអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងផងដែរ។លោក Yasar Yakis អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទួរគីបាននិយាយថា "អ្វីគ្រប់យ៉ាងគឺសម្រាប់ការបោះឆ្នោត។គ្រប់ជំហានលោកឆ្លៀតឱកាសណាមួយដែលមាន"។ការគាំទ្រប្រធានាធិបតី Erdogan បានកើនឡើងចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមនៃជម្លោះអ៊ុយក្រែន។ ការស្ទង់មតិបង្ហាញថាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់លោកទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់គាំទ្រ៤៤.៧% នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា២០២២កើនឡើងពី៣៩.៩% នៅក្នុងខែមករា២០២២។ នេះបើយោងតាមMetroPOLL។ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងរីកចម្រើនជាមួយរុស្ស៊ីគឺជាចំណុចភ្លឺសម្រាប់លោកការនាំចេញរបស់ប្រទេសតួកគីទៅកាន់ប្រទេសរុស្ស៊ីបានកើនឡើង៤៥%កាលពីឆ្នាំមុនដោយសារទីក្រុងអង់ការ៉ាបានលក់របស់របរដែលទីក្រុងម៉ូស្គូមិនអាចនាំចូលពីលោកខាងលិចដូចជាដែកនិងសំលៀកបំពាក់ គ្រឿងប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិច និងគ្រឿងបន្លាស់រថយន្តសំខាន់ៗដែលត្រូវការសម្រាប់យោធា។ចំណាត់ការ​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោននិង​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ជា​ច្រើន​បាន​បន្លឺ​សំឡេង​ព្រមាន​ដោយ​និយាយ​ថា​តួកគី​មិន​បាន​អនុវត្ត​ទណ្ឌកម្ម។មន្ត្រីតួកគីបាននិយាយថាតួកគីអនុវត្តតែទណ្ឌកម្មដែលដាក់ដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិប៉ុណ្ណោះមិនមែនជាការដាក់ទណ្ឌកម្មឯកតោភាគីដោយប្រទេសដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ ក្រសួងការបរទេសតួកគីបាននិយាយថាខ្លួនក៏មិនអត់ឱនចំពោះការប៉ុនប៉ងគេចវេសពីទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ីដែរ។ជាការឆ្លើយតបរុស្ស៊ីបានផ្តល់រូបិយប័ណ្ណបរទេសដល់តួកគីដើម្បីផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គោលនយោបាយការពាររូបិយប័ណ្ណរបស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីការកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ក្នុងឆ្នាំ ២០២១និងឆ្នាំ២០២២។ កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុន រុស្ស៊ីបានផ្ទេរប្រាក់ចំនួន ៥ពាន់លានដុល្លារទៅឱ្យតួកគីដើម្បីបន្តសាងសង់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានតួកគីបានរាយការណ៍ថាប្រទេសរុស្ស៊ីគ្រោងនឹងបញ្ជូនបន្ថែមចំនួន១០ពាន់លានដុល្លារទៅកាន់រោងចក្រនោះ។រដ្ឋមន្ត្រីថាមពលរបស់ប្រទេសតួកគីបាននិយាយកាលពីខែមុនថា រុស្ស៊ីក៏កំពុងពិចារណាពន្យារពេលការបង់ប្រាក់ចំនួន២០ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់ការនាំចូលឧស្ម័នទៅកាន់ប្រទេសនេះ។ មូលនិធិទាំងនោះអាចជួយធនាគារកណ្តាលរបស់ប្រទេសតួកគីទូទាត់ប្រាក់ច្រើនជាង១០០ពាន់លានដុល្លារដែលបានចំណាយកាលពីឆ្នាំមុនដើម្បីគាំទ្រប្រាក់lira។លោក Soli Ozelm អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាសាស្ត្រាចារ្យជាន់ខ្ពស់នៅសាកលវិទ្យាល័យKadir Has ក្នុងទីក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុលបាននិយាយថា"លោកPutinកំពុងគាំទ្រដោយបើកចំហចំពោះការបោះឆ្នោតឡើងវិញរបស់ប្រធានាធិបតី Erdogan" ។ "សម្រាប់Putinការមាន Erdogan ជាសសរស្តម្ភនៅក្នុងអង្គការ NATO គឺមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់"។បន្ថែមពីលើការបោះឆ្នោត លោក Erdoganក៏កំពុងទទួលបានការគាំទ្រនៅបរទេសសម្រាប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតរបស់លោកចំពេលមានវិបត្តិ។កិច្ចព្រមព្រៀង​គ្រាប់ធញ្ញជាតិ​ដែល​តួកគី​បាន​ឈ្មួញកណ្តាល​រវាង​រុស្ស៊ី​និង​អ៊ុយក្រែន​បាន​ជួយ​កាត់​បន្ថយ​តម្លៃ​ស្បៀងអាហារ​និង​ភាពអត់ឃ្លាន​សកល។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏ជួយដាក់មូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការនាំចេញផលិតផលអាហារនិងជីរបស់រុស្ស៊ីផងដែរ។នៅក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងគ្រាប់ធញ្ញជាតិនៅទីក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុលកាលពីខែមិថុនាឆ្នាំមុនលោកប្រធានាធិបតីErdoganបានអង្គុយនៅតុពណ៌សដ៏ធំមួយដែលនៅខាងមុខដោយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរុស្ស៊ីរដ្ឋមន្ត្រីអ៊ុយក្រែននិងអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក Antonio Guterres ។ Jared Malsin និង Elvan Kivilcim អ្នកវិភាគ WSJ បាននិយាយថា "ពិភពលោកកំពុងមករកលោក" ៕យោងតាម WSJ 

ប្រធានាធិបតី Recep Tayyip Erdogan នៅឯកិច្ចប្រជុំមួយក្នុងទីក្រុង អង់ការ៉ាប្រទេសតួកគី។ រូបថត៖ AFP។